Page 22 - Puls życia 8 - biologia, podręcznik

III Ekologia

Skutki konkurencji Skutki konkurencji
wewnątrzgatunkowej międzygatunkowej
Skutkiem konkurencji wewnątrzgatunkowej Konkurencja międzygatunkowa może dopro-
może być podział przestrzeni na terytoria. wadzić do wyparcia osobników jednego ga-
Większe i bogatsze w zasoby terytorium tunku przez drugi. Dzieje się tak wówczas,
przypadnie osobnikowi, który wygra konku- gdy nisze ekologiczne dwóch gatunków się
rencję. pokrywają, co oznacza, że gatunki te mają
W przypadku, gdy konkurują ze sobą osob- identyczne wymagania życiowe. Taka sytua-
niki z jednego stada, konsekwencją może być cja miała miejsce w Australii, kiedy dotarły
ustalenie się w nim hierarchii, czyli ważno- tam psy dingo. Zajęły one tę samą niszę eko-
ści osobników. Zwykle odbywa się to przez logiczną, co zamieszkujące kontynent wilki
walkę. Zwycięzca zyskuje pierwszeństwo workowate. Dingo były silniejsze, więc wy-
w spożywaniu pokarmu i prawo do rozmna- parły wilki i doprowadziły do ich wyginięcia.
żania się. Niekiedy w wyniku konkurencji międzyga-
Konkurencja wewnątrzgatunkowa może tunkowej następuje zmiana niszy ekologicz-
doprowadzić także do śmierci słabszych nej. Dzieje się tak wówczas, gdy nisze ekolo-
osobników, na przykład w wyniku walki lub giczne zachodzą na siebie, czyli niektóre
braku pokarmu czy innych zasobów. wymagania gatunków są identyczne. Tak jest
Niezależnie od sposobu, w jaki organizmy w przypadku dwóch gatunków jaszczurek –
jednego gatunku konkurują ze sobą, rywali- jaszczurki zwinki i jaszczurki żyworodnej
zację wygrywają osobniki silniejsze, spryt- (żyworódki). Żywią się one tym samym ro-
niejsze i najlepiej przystosowane do warun- dzajem pokarmu, ale zajmują różne siedliska.
ków środowiska. To one przekazują swoje Większa i silniejsza zwinka wygrała konku-
geny kolejnym pokoleniom. Dlatego ostatecz- rencję, dlatego zajmuje słoneczne łąki. Żywo-
nym skutkiem konkurencji wewnątrzgatun- ródka musiała przystosować się do życia
kowej jest umocnienie się gatunku. w cienistych lasach.

To najważniejsze!

Oddziaływania nieantagonistyczne (dodatnie) to takie, w których przynajmniej jedna
strona odnosi korzyści i żadna nie ponosi strat. Są to: mutualizm i komensalizm.
Oddziaływania antagonistyczne (ujemne) to takie, w których przynajmniej jeden gatu-
nek ponosi straty. Są to: konkurencja, pasożytnictwo, drapieżnictwo i roślinożerność.
Konkurencja to rywalizacja o te same, ograniczone zasoby środowiska, np. wodę,
światło, pokarm, partnera do rozrodu, dominację w stadzie. Wyróżnia się konkurencję
wewnątrzgatunkową i międzygatunkową.

Ćwiczenia

1. Wymień przykłady zasobów środowiska, o które konkurują organizmy.
2. Podaj przykłady działań organizmów służących wygraniu konkurencji.
3. Omów skutki konkurencji wewnątrzgatunkowej i międzygatunkowej.

100